Prawnik radzi: Zmiana wniesionego powództwa
Wniesione powództwo można zmienić. Zmiana taka jest jednak dopuszczalna tylko wtedy, gdy nie ma wpływu na właściwość sądu. Powinna ona dotyczyć istotnych elementów, tj. wniesionego żądania oraz podstawy powództwa. W praktyce do zmiany powództwa dochodzi wtedy, gdy powód występuje z nowym roszczeniem obok lub zamiast dotychczasowego [1]. Z reguły będzie to zgłoszenie nowego powództwa z równoczesnym dorozumianym cofnięciem poprzedniego.
Orzecznictwo uznaje prawo powoda do zmiany powództwa na podstawie art. 193 k.p.c., jako daleko idące. Powód może bowiem dokonać zmian w zakresie błędnie, bądź nieściśle sformułowanego powództwa jak i w zakresie dotyczącym zmian spowodowanych nowymi okolicznościami ujawnionymi, bądź ustalonymi w toku postępowania. Za zmianę powództwa można uznać tylko tego rodzaju akty jednostronne powoda, które doprowadzają do zmiany ilościowej lub jakościowej żądania, które w sposób istotny zmieniają okoliczności faktyczne, stanowiące jego podstawę, doprowadzając w ten sposób do jego nowego prawnego uzasadnienia [2]. Zmiana przedmiotowa powództwa nastąpić może wyłącznie w stosunku do dotychczasowego pozwanego i musi opierać się na ciągłości postępowania oraz nie może prowadzić do zmiany dotychczasowego powództwa nowym, nie mającym z nim żadnego związku [3].
Pozwany z założenia musi mieć prawo podjęcia obrony przed zmienionym powództwem, dlatego też jego nieobecność podczas dokonywania zmiany na rozprawie spowoduje jej odroczenie. Jest ono konieczne w celu doręczenia pozwanemu pisma zawierającego przedmiotową zmianę.
Zmiana powództwa wymaga podjęcia sformalizowanych czynności procesowych, polegających albo na zgłoszeniu na rozprawie w obecności pozwanego nowego roszczenia, albo złożenia stosownego pisma, odpowiadającego wymaganiom pozwu. O zmianie powództwa nie mogą świadczyć dołączane do akt rachunki lub inne rozliczenia, jeżeli nie towarzyszy im wyraźne oświadczenie powoda, obejmujące dokładnie określone żądanie, zgłaszane obok lub zamiast żądania określonego w pozwie [4]. Jedynym przypadkiem, kiedy można dokonać takiej zmiany ustnie do protokołu jest sytuacja zmiany roszczeń alimentacyjnych.
[1] wyrok SN z 18.01.2000 r., sygn. akt III CKN 524/98, Legalis
[2] wyrok SN z 03.11.1999 r., sygn. akt I CKN 185/98, Legalis
[3] postanowienie AP Katowice z 10.06.1998 r., sygn. akt I ACz 578/98 Wokanda 1998/1/44, Legalis
[4] postanowienie SN z 21.01.2003 r., sygn. akt III CZ 126/02, Legalis
