Co to jest zachowek?
Wszystko o zachowku
Porady prawne

Co to jest zachowek? Wszystko o zachowku

Z chwilą śmierci, majątek zmarłego przechodzi na współmałżonka i dzieci (spadkobierców). Do otwarcia spadku dochodzi na mocy ustawy lub testamentu. Z ustawy, do spadku w pierwszej kolejności powoływany jest małżonek i dzieci spadkodawcy, którzy dziedziczą w równych częściach. W testamencie spadkodawca rozporządza swoim majątkiem. Nie zawsze oznacza to, że ujął w nim najbliższą rodzinę. Z tego powodu, celem zabezpieczenia interesów jego bliskich, których nie umieścił w testamencie powstała instytucja zachowku. Co to takiego? Komu przysługuje i w jakiej wysokości?

Czym jest zachowek?

Zachowek to instytucja prawa spadkowego. Jej celem jest ochrona osób najbliższych spadkodawcy, które z różnych powodów w wystarczający sposób nie uczestniczyły w podziale spadku. Zostały pominięte w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych przed śmiercią spadkodawcy. Uprawnieni do zachowku mają prawo żądać zapłaty od osób, które nabyły prawa do spadku.

Kto jest uprawniony do zachowku?

Osoby uprawnione do zachowku zostały wymienione w art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego. Są to wszyscy spadkobiercy, którzy zostali powołani do spadku z ustawy z I grupy, a w razie ich braku z grupy II:
1. zstępni (kolejni potomkowie tej samej osoby: dzieci, wnuki, prawnuki itd.)
2. małżonek
3. rodzice spadkodawcy, ale tylko w przypadku braku dzieci spadkodawcy.

Do grupy zstępnych dzieci zaliczają się:
1. naturalni potomkowie spadkodawcy
2. dzieci przez niego przysposobione (adoptowane)
3. dzieci uznane przez niego jako własne
4. dzieci pozamałżeńskie.

Osoby, którym nie przysługuje prawo do zachowku:
1. dalsi krewni (zięć, synowa, teściowie)
2. wydziedziczeni w testamencie
3. uznani za niegodnych dziedziczenia
4. spadkobiercy, którzy odrzucili spadek
5. małżonek będący w separacji w chwili śmierci spadkodawcy
6. małżonek wobec którego spadkodawca wniósł pozew o rozwód z orzeczeniem jego wyłącznej winy
7. uprawnieni do zachowku, którzy wcześniej otrzymali od spadkodawcy darowizny o wartości co najmniej równej kwocie należnego im zachowku.

Zapłata zachowku

Kwota zachowku przeważnie wypłacana jest w gotówce. Jej wysokość zależy od części majątku, która przypadłaby spadkobiercy gdyby dziedziczył ustawowo. Osobom uprawnionym do zachowku należy się 1 przynależnego im udziału. Z kolei niepełnoletnie dzieci (w momencie otwarcia spadku) oraz osoby trwale niezdolne do pracy otrzymają 2/3 należnego udziału. Wysokość zachowku została określona w prawie spadkowym (art. 991 par. 1 Kodeksu Cywilnego). Do jego zapłaty zobowiązani są inni spadkobiercy bądź osoby, którym spadkodawca zapisał majątek lub jego część. Dla dużej części spadkobierców otrzymany spadek (w sytuacji kiedy uprawnione osoby zażądają zapłaty zachowku) może stanowić pewien kłopot. Najczęściej spadek stanowią nieruchomości lub inne prawa, które trudno jest szybko spieniężyć.

Zasady dziedziczenia

Z mocy prawa osobami uprawnionymi do spadku w pierwszej kolejności są zstępni, czyli dzieci spadkodawcy i małżonek, którzy dziedziczą majątek w równych częściach z zastrzeżeniem, że część jaka przypada małżonkowi nie może być niższa od 1 całości spadku. Gdy brak zstępnych, do spadku mają prawo małżonek i jego rodzice. W takiej sytuacji rodzice zmarłego mogą ubiegać się o zachowek.

Zainteresował Cię ten artykuł?

Zadatek jako sankcja umowna za niewykonanie umowy

W kilku słowach zadatek określić można jako szczególną sankcję umowną za niewykonanie umowy. Pogląd ten wypływa z orzecznictwa Sądu Najwyższego, dostrzegającego w zadatku funkcję dyscyplinowania stron w dotrzymaniu umowy, potwierdzonej tymże zadatkiem.

Umowa pożyczki - elementy charakteryzujące umowę pożyczki

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, biorący zaś zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy...