Prawnik radzi: Granice wydziedziczenia

Granice wydziedziczenia

    Prawo uprawnionego do zachowku przysługuje mu ze względu na szczególny, bardzo bliski stosunek rodzinny istniejący między nim a spadkodawcą i w istocie służy urzeczywistnieniu obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma względem swoich najbliższych. Z powyższych względów instytucja zachowku i wynikające z niej uprawnienia dla spadkobierców ustawowych w sposób oczywisty ograniczają zasadę swobody testowania, prawo spadkodawcy do zupełnie dowolnego rozrządzenia swoim majątkiem z pominięciem osób najbliższych.[1] Kodeks cywilny przewiduję jednak możliwość wydziedziczenia, czyli pozbawienia przez spadkodawcę jego zstępnych, małżonka lub rodziców uprawnienia do zachowku.
    Spadkodawca ma możliwość wydziedziczenia uprawnionego tylko w przewidzianych przez ustawodawcę sytuacjach. Po pierwsze wydziedziczyć można uprawnionego do zachowku, który wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Kolejną przyczyną może być dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci bądź też uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
    Wydziedziczenie będzie jednak nieskuteczne, jeżeli jego przyczyna nie wynika z treści testamentu, nawet gdyby w rzeczywistości przyczyna wydziedziczenia faktycznie zachodziła. Dlatego też tak ważne jest precyzyjne formułowanie treści testamentu. Spadkodawca powinien opisać przykłady zachowania czy też czynności uprawnionego do zachowku bądź ich brak, które w jego ocenie pozbawiły go udziału w spadku. Testament niezawierający żadnych zarzutów pod adresem uprawnionego do zachowku czy też opisów jego nagannych postępowań, mimo że posiada formę testamentu notarialnego, nie może stanowić skutecznej podstawy do wydziedziczenia. Samo posłużenie się przez spadkodawcę sformułowaniem, że uprawniony do zachowku uporczywie nie dopełniał obowiązków rodzinnych, bez wskazania rodzaju obowiązków, nie jest wystarczające.[2]
    Ustawodawca ograniczył spadkodawcę ponadto w ten sposób, że odebrał mu możliwość wydziedziczenia uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Wówczas wydziedziczenie zawarte już wcześniej w testamencie będzie bezskuteczne bez względu na formę, w jakiej przebaczenie nastąpiło.[3] Dotyczy to nawet sytuacji, gdy spadkodawca w chwili przebaczenia nie miał zdolności do czynności prawnych, wystarczy bowiem, że miał dostateczne rozeznanie. Spadkobierca wydziedziczony w testamencie, któremu już z innych przyczyn nie służy roszczenie o zachowek, może w celu ochrony innego interesu prawnego - żądać ustalenia, że wydziedziczenie jest bezpodstawne.[4]


[1] Wyrok SA w Warszawie z 27.10.2009 r., sygn. akt VI ACa 376/09, Legalis
[2] Wyrok SA w Poznaniu z 13.01.2011 r., sygn. akt I ACa 1021/10, Legalis
[3] Uchwała SN – IC z 14.06.1971 r., sygn. akt III CZP 24/71, Legalis
[4] Wyrok SN – IC z 09.12.1974 r., sygn. akt I CR 873/74, Legalis

Zainteresował Cię ten artykuł?

PRAWNIK RADZI


Uprawnieni do złożenia wniosku o ubezwłasnowolnienie

Uprawnieni do złożenia wniosku o ubezwłasnowolnienie

Postępowanie o ubezwłasnowolnienie wszczynane jest na wniosek, nie każdy jednak taki wniosek może złożyć. Kwestię tą reguluje art. 545 k.p.c., który nie pozostawiając w tym zakresie wątpliwości, enumeratywnie wylicza osoby do tego uprawnione. Osoba wszczynająca postępowanie o ubezwłasnowolnienie...

Obrona konieczna

Obrona konieczna

Bezpośredni, bezprawny i rzeczywisty zamach na dobro chronione prawem oraz niezbędność podjęcia obrony koniecznej dla odparcia tego zamachu jest okolicznością uchylającą kryminalną bezprawność czynu w prawie karnym....


Więcej artykułów




Znajdź prawnika

województwo dolnośląskie województwo kujawsko-pomorskie województwo lubelskie województwo lubuskie województwo łódzkie województwo małopolskie województwo mazowieckie województwo opolskie województwo podkarpackie województwo podlaskie województwo pomorskie województwo śląskie województwo świętokrzyskie województwo warmińsko-mazurskie województwo wielkopolskie województwo zachodnio-pomorskie

Znajdź prawnika według województwa
Szukaj prawnika
lub wybierz interesujące Cię miasto



Nie bądź obojętny. Pomóż

Znalazłeś ciekawe informacje? Udało nam się pomóc w Twojej sprawie? Pomóż nam wesprzeć najbardziej potrzebujących, zupełnie bezinteresownie.


Porady Prawne, pomoc i obsługa prawna

Masz problem prawny? Nie wiesz co zrobić?
Potrzebujesz konsultacji lub rzetelnej pomocy prawnika?

Zostaw nam Twoje dane kontaktowe i opisz temat. Oddzwonimy i pomożemy.

Napisz

Rozwód
Podział majątku


Do Pobrania

Przydatne dokumenty, wzory druków, umów i pism. Jak je wypełnić? Zadzwoń!

Wzory pism do pobrania
+ Wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego .pdf
+ Umowa/zlecenie wykonania prac (budowlanych) .pdf
+ Pozew - formularz .pdf
+ Wezwanie do zapłaty (format DL, 2016) .pdf
+ Oświadczenie o spłacie zobowiązań .pdf
Więcej

Pomoc frankowiczom
Zachowek


Odnośniki

Więcej


Czy wiesz, że:

Ilość form życia, które moze zasiedlic ludzką skórę przekraca liczbę ludzi żyjących na Ziemi