Przesłanki orzeczenia rozwodu, separacji

Przesłanki orzeczenia rozwodu, separacji

    Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 56 § 1 wymienia dwie pozytywne przesłanki rozwodu, tj. zupełność i trwałość rozkładu pożycia, przy założeniu, że muszą one wystąpić łącznie. W praktyce oznacza to, że więzi między małżonkami w sferze duchowej, fizycznej i gospodarczej muszą całkowicie zaniknąć. Ponadto, analiza konkretnego przypadku, musi prowadzić do wniosku, że powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi. Jeśli między małżonkami doszło do trwałego i zupełnego rozpadu pożycia, to takie okoliczności jak wspólne uczestniczenie w wyborach, koncertach czy na przyjęciach u znajomych, a także wspólne spożywanie niektórych posiłków czy pomoc udzielana w czasie choroby, nie świadczą o nawiązaniu pożycia małżeńskiego między skłóconymi stronami.[1]

    Ustawodawca przewidział jednak sytuacje, w których mimo zaistnienia przesłanek pozytywnych, orzeczenie rozwodu nie nastąpi. Chodzi o ewentualność, że wskutek rozwodu mogłoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków, lub też rozwód byłby sprzeczny z innym zasadami współżycia społecznego czy też w końcu rozwodu żądałby małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. W tej ostatniej sytuacji rozwód będzie jednak możliwy, jeśli drugi małżonek wyraził zgodę na rozwód, lub jej niewyrażenie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

    Dla zobrazowania przesłanek negatywnych rozwodu najlepiej posłużyć się przykładami z życia, których to rozmaitość dostarcza nam orzecznictwo. I tak nie będzie godzić w zasady współżycia społecznego orzeczenie rozwodu osób w podeszłym wieku.[2] Sprzeczne zaś z zasadami współżycia społecznego byłoby orzeczenie rozwodu w sytuacji, gdy jedno z małżonków jest nieuleczalnie chore i z tego względu wymaga pomocy i opieki.

    Co do zaś założenia, że odmowa wyrażenia zgody na rozwód przez małżonka niewinnego rozkładu pożycia, z zasady korzysta z domniemania zgodności z zasadami współżycia społecznego, to jednak ustawodawca przyjął, że domniemanie to może zastać w konkretnych okolicznościach obalone.  Zdaniem Sądu Najwyższego taka sytuacja zachodzi, gdy niegodzenie się na rozwód przez stronę niewinną rozkładu pożycia, trwa mimo upływu czasu. W orzecznictwie panuje bowiem pogląd, iż odmowa wyrażenia zgody na rozwód, wywołuje w niektórych przypadkach powstanie szkody społecznej, poprzez konieczność utrzymywania związków małżeńskich formalnych niemających szans na faktyczne funkcjonowanie, przy jednoczesnym istnieniu związków pozamałżeńskich, które w odczuciu społecznym zasługują na legalizację.[3] Nie można natomiast uznać za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego, odmowę wyrażenia zgody na rozwód, podyktowaną względami religijnymi.[4]

    Częstą przyczyną rozwodów jest problem alkoholowy. Aby jednak doszło do orzeczenia rozwodu z tego powodu nie wystarczy sam fakt uzależnienia od alkoholu, bowiem na mocy art. 23 k.r.o. małżonkowie są obowiązani do wzajemnej pomocy, którą to w takim przypadku sąd mógłby widzieć właśnie w pomocy w dochodzeniu do trzeźwego życia. Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy choroba współmałżonka stanowiąca uzależnienie, wynikła całkowicie z jego winy i w dodatku nie wykazywał on ani odrobiny silnej woli, by poddać się leczeniu. Tym bardziej nie można zmuszać drugiego małżonka do dalszego pożycia z osobą uzależnioną, zwłaszcza z uwagi na dobro rodziny, w tym dobro małoletnich dzieci stron, jeśli zachowanie małżonka uzależnionego od alkoholu przejawia charakter drastyczny.[5]

Co do zaś ochrony interesów dziecka na gruncie rozwiązania małżeństwa, to jeśli dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków, rozpatrywane jest wyłącznie pod kątem ekonomicznego pogorszenia się sytuacji dzieci, to może to być niewystarczającym argumentem do odmowy orzeczenia rozwodu.[6]

    Nie przesądza także o dopuszczalności rozwodu sam fakt zdrady małżeńskiej. Zasady doświadczenia życiowego, które sąd powinien brać pod uwagę przy orzekaniu, wskazują bowiem, że w małżeństwie nawet ciężkie przewinienia, w tym naruszenie przez jednego z małżonków obowiązku wierności małżeńskiej, bywają wybaczane, zaś pojęcie pożycia małżeńskiego zawiera w swej definicji wiele wątków faktycznych i stanowi raczej proces niż stan niezmienny.[7]

Sąd dokonując oceny czy w danej sprawie faktycznie małżeństwo przestało istnieć i nie ma żadnych szans na jego dalsze funkcjonowanie, powinien wziąć też pod uwagę upływ czasu od chwili gdy pożycie małżonków ustało. Jeśli więc okaże się, że rozkład pożycia, choć trwały i zupełny, to jednak trwa dopiero 2 tygodnie, to doświadczenie życiowe podpowiada, choć może to rysować się różnie na tle okoliczności konkretnej sprawy, że powrót małżonków do pożycia jest jeszcze możliwy.



[1] Wyrok Sądu Najwyższego 13.12.1999 r., sygn. akt I CKN 294/98
[2] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 05.10.2004 r., sygn. akt I ACa 683/04
[3] Wyrok Sądu Najwyższego z 28.02.2002 r., sygn. akt III CKN 545/00
[4] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 16.06.1999 r., sygn. aktI ACa 290/00
[5] Wyrok Sądu Najwyższego z 09.11.2001 r., sygn. akt I CKN 438/00
[6] Wyrok Sądu Najwyższego z 17.12.1999 r., sygn. akt III CKN 850/99
[7] Wyrok Sądu Najwyższego z 15.09.1999 r., sygn. akt III CKN 344/98

Zainteresował Cię ten artykuł?

PRAWNIK RADZI


Forma w jakiej powinna być udzielona darowizna

Forma w jakiej powinna być udzielona darowizna

Ustawodawca, chcąc zapewnić ochronę interesów stron umowy darowizny, jak i zabezpieczyć interesy Państwa, w związku z podatkiem od spadków i darowizn, wprowadza szczególną formę ...

Zmiana wniesionego powództwa

Zmiana wniesionego powództwa

Wniesione powództwo można zmienić. Zmiana taka jest jednak dopuszczalna tylko wtedy, gdy nie ma wpływu na właściwość sądu. Powinna ona dotyczyć istotnych elementów, tj. wniesionego żądania oraz podstawy powództwa. W praktyce Wniesione powództwo można zmienić. Zmiana taka jest jednak dopuszczalna tylko wtedy, gdy nie ma wpływu..


Więcej artykułów




Znajdź prawnika

województwo dolnośląskie województwo kujawsko-pomorskie województwo lubelskie województwo lubuskie województwo łódzkie województwo małopolskie województwo mazowieckie województwo opolskie województwo podkarpackie województwo podlaskie województwo pomorskie województwo śląskie województwo świętokrzyskie województwo warmińsko-mazurskie województwo wielkopolskie województwo zachodnio-pomorskie

Znajdź prawnika według województwa
Szukaj prawnika
lub wybierz interesujące Cię miasto



Nie bądź obojętny. Pomóż

Znalazłeś ciekawe informacje? Udało nam się pomóc w Twojej sprawie? Pomóż nam wesprzeć najbardziej potrzebujących, zupełnie bezinteresownie.


Porady Prawne, pomoc i obsługa prawna

Masz problem prawny? Nie wiesz co zrobić?
Potrzebujesz konsultacji lub rzetelnej pomocy prawnika?

Zostaw nam Twoje dane kontaktowe i opisz temat. Oddzwonimy i pomożemy.

Napisz

Rozwód
Podział majątku


Do Pobrania

Przydatne dokumenty, wzory druków, umów i pism. Jak je wypełnić? Zadzwoń!

Wzory pism do pobrania
+ Wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego .pdf
+ Umowa/zlecenie wykonania prac (budowlanych) .pdf
+ Pozew - formularz .pdf
+ Wezwanie do zapłaty (format DL, 2016) .pdf
+ Oświadczenie o spłacie zobowiązań .pdf
Więcej

Pomoc frankowiczom
Zachowek


Odnośniki

Więcej


Czy wiesz, że:

Świat: W 2017 roku na świecie było 7 mld 592 mln ludzi, a średnia wieku wynosiła 29,9 lat. Według prognoz Organizacji Narodów Zjednoczonych, w 2023 roku populacja na świecie wzrośnie do 8 mld, a około 2056 roku do 10 mld. W pierwszych dniach 2018 roku na świat przyszło już ponad milion dzieci.